Reel Gündemin Gölgesinde: Türkiye Ekonomisinde 2025 Gerçekliği
Medya.Berlin
Reel Gündemin Gölgesinde: Türkiye Ekonomisinde 2025 Gerçekliği
Derinleşen Yoksulluk, Yükselen Enflasyon ve Ekonomik Politikaların Sınırları
Türkiye ekonomisi, 2025 yılının ortasına gelindiğinde, yapısal sorunların etkisiyle kritik bir eşikte seyrediyor. Hükümetin teknolojik gelişmeler, dış politika açılımları ve yolsuzlukla mücadele gibi aktüel gündem hamleleri kamuoyuna sunulsa da, toplumun öncelikli meselesi değişmiyor: hayat pahalılığı, yüksek enflasyon ve yaygınlaşan yoksulluk.
Enflasyon: Düşüş Trendine Rağmen Ciddi Bir Sorun
2025 Haziran itibarıyla Türkiye’de yıllık enflasyon %35,05 olarak açıklandı. Bu oran Mayıs ayında %45,8 seviyesindeydi. Her ne kadar düşüş eğilimi dikkat çekse de, fiyat istikrarı sağlanmış değil. Tüketiciler için gıda, ulaşım ve kira gibi kalemlerde artışlar devam ediyor. Merkez Bankası’nın %24 enflasyon hedefi hâlâ oldukça uzağında.
(Kaynak: Trading Economics, Reuters)
İşsizlik ve Yoksulluk: Sessiz Krizin Ayak Sesleri
Genel işsizlik oranı %9,4 olarak kayıtlara geçerken, genç nüfusta işsizlik %16,3’e kadar çıkmış durumda. Dahası, ciddi maddi yoksunluk yaşayan nüfus oranı %28,4’e ulaşmış durumda. Bu, Avrupa ortalamalarının katbekat üstünde.
(Kaynak: IMF Turkey Country Profile, Wikipedia – Poverty in Turkey)
KGF ve Finansmana Erişim: Kâğıt Üzerindeki Can Suyu
Hükümetin devreye soktuğu Kredi Garanti Fonu (KGF) uygulaması teoride krediye erişimi kolaylaştırma amacı taşısa da, birçok KOBİ ve esnaf hâlâ finansman sorunu yaşıyor. Bankalar, yüksek faiz ortamında kredi vermekten imtina ediyor.
İş dünyasındaki daralma iflas rakamlarına da yansıyor: yalnızca Haziran 2025’te 2.679 şirket konkordato ya da iflas sürecine girdi.
(Kaynak: Trading Economics – Turkey Bankruptcies, Paturkey – Zombie Firms)
Merkez Bankası Politikası: Sıkı Para, Daralan Ekonomi
Merkez Bankası, politika faizini Mayıs 2025 itibarıyla %46 seviyesinde tutuyordu. Temmuz ayında ise bu oranı 250 baz puan indirerek %43,5 seviyesine çekme hazırlığında. Ancak yüksek faiz ortamı yatırım ve tüketimi baskılıyor.
(Kaynak: Reuters – Faiz İndirimi Haberi)
Büyüme Rakamları: Hedeflerin Gerisinde
2025 yılı için büyüme beklentisi %2,7–2,8 bandında şekilleniyor. Bu oran, hükümetin %4’lük hedefinin oldukça altında. Büyümedeki yavaşlama, istihdam yaratma kapasitesini de sınırlıyor. Dünya Bankası ise 2026’da bu büyümenin %3,2 civarına çıkacağını öngörüyor.
(Kaynak: World Bank – Turkey Overview)
Vergi Politikaları: Toplumun Sırtındaki Yük Artıyor
Haziran ayında otomobillere uygulanan Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) oranları yeniden artırıldı. Yeni dilimlere göre araç fiyatları %80 ile %220 arasında ÖTV’ye tabi hale geldi. Bu hamle, hem dar gelirli vatandaşın alım gücünü daraltıyor hem de ekonomik canlılığı sınırlıyor.
(Kaynak: VitalLaw – Turkey Vehicle Tax)
Toplumsal Etki: Feryat İsyana Dönüşüyor
Yüksek enflasyon, gelir eşitsizliği ve artan vergi yükü, özellikle sabit ve dar gelirli kesimler üzerinde ciddi baskı oluşturuyor. Türkiye genelinde küçük esnafın iflası, çiftçinin ürününü satamaması, gençlerin iş bulamaması ve ücretlerin satın alma gücünün düşmesi, toplumda derin bir huzursuzluk yaratıyor. Çarşı ve pazarın hali, verilerin bile ötesinde bir krizi gözler önüne seriyor.
Siyasi Sonuçlar: Aktüel Gündem Yetersiz Kalıyor
Yapılan teknolojik atılımlar, savunma sanayi gelişmeleri ya da dış politika hamleleri seçmen nezdinde anlamını yitiriyor. Toplum, enflasyonu düşürmeyen, gıda fiyatlarını kontrol edemeyen ya da yaşam maliyetini hafifletmeyen politikaları kalıcı çözüm olarak görmüyor. Bu gerçeklik, siyasi kampanyaların ve kamuoyu yönetiminin de gücünü zayıflatıyor.
Sonuç: Reel Gündemle Yüzleşmeden Çözüm Mümkün Değil
Türkiye’nin 2025 ortasında karşı karşıya olduğu temel gerçek şudur: Ekonomi düzelmeden siyasal meşruiyet ve sosyal huzur sağlanamaz.
- Enflasyonun kalıcı biçimde tek haneye indirilmesi,
- Gelir adaletinin sağlanması,
- İşsizliğin azaltılması,
- Orta vadeli yatırımların önü açılarak güven ortamının sağlanması,
ekonomi politikalarının gerçek testidir.
Her ne kadar çeşitli gündem başlıkları sunulsa da, halkın gözünde asıl gündem hayat pahalılığıdır. Bu sorunu görmezden gelen hiçbir yaklaşımın sahici bir etki yaratması mümkün değildir.
Hazırlayan: medya.berlin ekonomi servisi
.
Kaynaklar:
- https://tradingeconomics.com/turkey/inflation-cpi
- https://www.reuters.com/world/middle-east/turkish-growth-seen-below-government-forecasts-inflation-higher-2025-07-23/
- https://www.imf.org/external/datamapper/profile/TUR
- https://en.wikipedia.org/wiki/Poverty_in_Turkey
- https://tradingeconomics.com/turkey/bankruptcies
- https://www.paturkey.com/news/2025/one-in-five-turkish-companies-in-de-facto-bankruptcy-as-bankruptcy-demands-hit-record-levels-21271/
- https://www.reuters.com/world/middle-east/turkey-cenbank-restart-cutting-cycle-with-250-bps-move-july-2025-07-17/
- https://www.worldbank.org/en/country/turkey/overview
- https://www.vitallaw.com/news/turkey-planning-to-overhaul-vehicle-sales-taxes/gdn01170530
