Norveçli katil Breivik, hapishaneki tecridine son verilmesini istiyor

2011'de Norveç'te düzenlediği bombalı ve silahlı saldırıda 77 kişiyi öldüren aşırı sağcı Anders Behring Breivik, bugün çıkacağı mahkemeden insan haklarının ihlal edildiği gerekçesiyle cezaevindeki tecridine son verilmesini isteyecek.

Ülkede İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana yaşanan en büyük şiddet eylemini gerçekleştiren Breivik, iletişimine getirilen kısıtlamaların kaldırılmasını istiyor ancak devlet güvenlik için kısıtlamaların halen gerekli olduğunu savunuyor.

Saldırılarından önce teorilerini ortaya koyan bir manifestonun kopyalarını e-posta ile gönderen 44 yaşındaki Breivik, dış dünya ile yazışmalarına getirilen kısıtlamaların kaldırılması talebiyle devlete dava açma kararı aldı.

Oslo'da bomba yüklü bir araçla sekiz kişiyi öldürdükten sonra İşçi Partisi'nin gençlik kampında çoğu genç 69 kişiyi daha vurarak Norveç'in barış zamanındaki en büyük vahşetine imza atan Breivik'in davası; eylemlerinin dehşetiyle derinden sarsılan ama aynı zamanda adalet sisteminin rehabilitasyon çabalarıyla övünen bir ülke için önemli bir sınav olarak değerlendiriliyor.

"Breivik depresyon ilacına bağımlı"

Breivik, Oslo'nun 70 kilometre kuzeybatısındaki Ringerike yüksek güvenlikli hapishanesinde tutuluyor. Bu, saldırganın tutulduğu üçüncü hapishane.

Norveç haber ajansı NTB'nin geçen ay yaptığı ziyaretten elde edilen fotoğraflara göre, Breivik'in kendisine tahsis edilen alanda bir spor odası, bir mutfak, bir TV odası ve bir banyo bulunuyor ve alanda serbestçe uçan üç muhabbet kuşunu evcil hayvan olarak beslemesine izin veriliyor.

Breivik'in avukatı, mahkemeye yaptığı başvuruda müvekkilinin 10 yıldan fazla süredir tecrit altında tutulmasının yıkıcı etkileri olduğunu bildirdi. Avukat Oeystein Storrvik, saldırganın intihara meyilli olduğunu ve hapishanede geçirdiği günleri atlatabilmek için depresyon ilacına bağımlı hale geldiğini aktardı.

“Güvenlik tehdidi olmaya devam ediyor”

Norveç Adalet Bakanlığını temsil eden avukatlar, Breivik'in oluşturduğu güvenlik tehdidinin devam etmesi nedeniyle hapishane nüfusunun geri kalanından ayrı tutulması gerektiğini savunuyor.

Mahkemeye sundukları dosyada, Breivik'in gardiyanlar, bir rahip, sağlık uzmanları ve yakın zamana kadar Breivik'in artık görmek istemediği dışarıdan bir gönüllü ile temasları olduğu için izolasyonunun "göreceli" olduğunu savunuyor. Ayrıca saldırgan, iki mahkumla da haftada birer saat görüşebiliyor.

Avukatlar, Breivik'in dış dünya ile temasının kontrol altına alınmasının, başkalarını şiddet eylemlerine teşvik etme riski taşındığını belirtiyor. Dosyada, "Bu özellikle, 22 Temmuz 2011'deki terör eylemlerinin bir sonucu olarak Breivik ile temas kurmak isteyen kişiler de dahil olmak üzere aşırı sağcı çevrelerle temaslar için geçerlidir" denildi.

Breivik, 2019 yılında Yeni Zelanda'nın Christchurch kentinde iki camide 51 kişiyi öldüren Brenton Tarrant'ın ilham kaynağı olarak gösterilmişti.

Breivik, Norveç mahkemelerinin verebileceği en uzun ceza olan 21 yıl hapis cezasına çarptırıldı ve bu ceza toplum için bir tehdit olarak görüldüğü sürece uzatılabilecek.

Norveç Polis Üniversitesi'nde doçent olan ve Breivik'in 2011-2013 yılları arasında kaldığı ilk hapishanedeki koşulları üzerine bir doktora çalışması bulunan Knut Mellingsaeter Soerensen, "Terörist bir saldırı gerçekleştirme niyetini ve kapasitesini gösteren ve bunu uzun bir süre boyunca planlayan bir kişi için asıl zorluk, diğer mahkumlarla gerçekten temas kurabilmesi için güvenlik önlemlerini ne zaman hafifleteceğinizdir?" değerlendirmesinde bulundu.

Breivik ayrıca 2016 yılında, hiçkimsenin "işkenceye veya insanlık dışı ya da aşağılayıcı muamele veya cezaya tabi tutulmaması gerektiğini" belirten bölümlerine dayanarak, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin ihlal edildiğini savunarak devlete dava açtı.

Başlangıçta davayı kazandı ancak bir yıl sonra herhangi bir kısıtlama kaldırılmadan temyizde bu karar bozuldu.

Pazartesi günkü duruşma, Breivik'in silahlı saldırı düzenlediği Utoeya adasının bulunduğu Tyrifjorden gölünün kıyısında yer alan cezaevinin spor salonunda yapılacak. Jürisiz görülecek davada karar önümüzdeki haftalarda açıklanacak.