Macaristan da onayladı, İsveç NATO’nun 32’nci üyesi oluyor
Rusya’nın Ukrayna’ya açtığı savaşın ardından NATO’ya katılmak için başvuran İsveç, katılım yolundaki son engeli de aştı. Macaristan parlamentosu 18 aydır devam eden tartışmalı bir sürecin ardından İsveç'in NATO'ya katılım protokollerini onayladı
VOA TÜRKÇE
PARİS —
Rusya’nın Ukrayna’ya açtığı savaşın ardından NATO’ya katılmak için başvuran İsveç, katılım yolundaki son engeli de aştı.
Macaristan parlamentosu 18 aydır devam eden tartışmalı bir sürecin ardından, İsveç'in NATO'ya katılım protokollerini ezici bir çoğunlukla onayladı. Macaristan parlamentosunda bulunan 199 milletvekilinden 194’ü oylamaya katıldı. Milletvekillerinden yalnızca 6’sı İsveç'in üyeliğini reddetti, 188 milletvekili ise onaylanması yönünde oy kullandı.
Uzun ve zor müzakerelerin ardından NATO yolunda son engeli de aşan İsveç Başbakanı Ulf Kristersson, X hesabından “Bugün tarihi bir gün. İsveç, Avrupa-Atlantik güvenliğine ilişkin sorumluluğunu üstlenmeye hazır” mesajını paylaştı.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de, “Macaristan parlamentosunun İsveç'in NATO üyeliğini onaylamasını memnuniyetle karşılıyorum. Artık tüm Müttefikler onayladığına göre İsveç 32. NATO Müttefiki olacak. İsveç'in üyeliği hepimizi daha güçlü ve daha güvenli kılacak” dedi.
Macaristan’dan gelen son kararla, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden hemen sonra NATO’ya katılım başvurusu yapan ve 200 yıllık tarafsızlık statüsüne son veren İsveç’in NATO’ya girişiyle ilgili son onay aşaması da tamamlandı. İsveç, katılım belgesini Kuzey Atlantik Antlaşması'nın emanetçisi olan ABD hükümetine sunduktan sonra ittifaka resmen katılacak.
Bu aşamadan sonra, Finlandiya gibi İsveç de, İttifak’ın kuruluş anlaşmasında yer alan ve “bir üyeye yapılan saldırının tüm üyelere yapılmış sayılacağını belirten” 5. maddesi kapsamında sağlanan korumadan yararlanabilecek.
Kristersson’un ziyareti düğümü çözdü
Parlamentoya 2022’de katılım protokollerini sunan Başbakan Victor Orban, prensipte anlaşmayı onayladıklarını açıklamış ancak onay için, Budapeşte hükümetinin politikalarını sert eleştiren İsveç’ten “saygı” beklediklerini dile getirmişti.
İsveç Başbakanı Ulf Kristersson'un, Stockholm ve Budapeşte arasındaki güven krizini çözmek amacıyla, “savunma ve güvenlik işbirliğini görüşmek üzere” geçtiğimiz Cuma günü Budapeşte’ye yaptığı ziyaret son düğümü de çözdü. Kristersson’un ziyareti sırasında, iki lider, Budapeşte'nin İsveç'ten 4 adet Gripen savaş uçağı satın aldığını ve mevcut 14 Gripen uçağından oluşan filosunu güçlendirdiğini duyurdu.
Baltık Denizi, “NATO gölüne” dönüşüyor
Uzmanlar, jeopolitik açıdan, İsveç'in katılımının önemli bir anlam ifade ettiğini belirterek, iki Baltık ülkesi İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğinin, aynı zamanda Baltık Denizi'nin artık İttifak üyesi ülkeler tarafından çevrelendiği anlamına geldiğine dikkat çekiyor ve "Baltık Denizi’nin artık NATO gölüne" dönüştüğünü belirtiyor.
İsveç Savunma Araştırma Ajansı analisti Robert Dalsjö de, AFP’ye yaptığı değerlendirmede bu görüşün altını çizerek, “İsveç’in NATO’ya katılımının, Kuzey Avrupa'daki NATO haritasında yerine oturan son parça” olduğunu dile getiriyor.
VOA Türkçe’ye konuyu değerlendiren NATO uzmanı Jean Pierre Maulny, NATO’nun konumundan dolayı İsveç’in katılımına büyük önem verildiğini belirterek, “Jeopolitik değişiyor, NATO da kendisini bu değişime adapte etmeye çalışıyor. Macaristan’ın İsveç'in NATO üyeliğini onaylamak için daha fazla bekleyemeyeceğini tahmin ediyorduk. Özellikle Türkiye’nin onayından sonra, daha fazla geciktiremezlerdi. Bundan sonra da sürecin çok hızlı ilerleyeceğini düşünüyorum” dedi.
NATO'nun 32. üyesi oluyor
Atlantik İttifakı üyelerinin oybirliğini gerektiren İsveç'in NATO'ya katılım protokolü Mayıs 2022'den bu yana beklemedeydi. Türkiye de İsveç’in katılımını Ocak ayında onaylamıştı. Macaristan’da da parlamento onayının ardından şimdi yasanın önümüzdeki günlerde cumhurbaşkanı tarafından onaylanarak yayınlanması bekleniyor.
İsveç’in NATO üyeliği TBMM’de onaylandı
Bu aşamadan sonra İsveç, NATO uygulamalarına uygun bir şekilde “katılım belgesini” Washington'a vererek NATO’nun 32. üyesi olabilecek. Finlandiya örneğinde, bu süreç, Ankara’nın 30 Mart 2023'te yeşil ışık yakmasından sonra, yalnızca 5 gün sürmüştü. Finlandiya hükümeti, belgeyi 4 Nisan'da Washington’a sunarak İttifak'a katıldı.
İsveç’in 200 yıllık “bağlantısızlık statüsü” sona eriyor
İsveç'in NATO üyeliği, hem bu ülkenin savunması için derin bir değişim anlamına gelirken, bölge için de önemli bir jeopolitik gelişmeye işaret ediyor.
Bu adım, İskandinav bölgesinde yer alan bu ülkenin, 19. yüzyılda Napolyon savaşlarının sona ermesinden sonra benimsediği 200 yıllık politik tarafsızlık politikası ve Soğuk Savaş’ın bitiminden bu yana uyguladığı askeri bağlantısızlık politikasına son veriyor.
Bugüne kadar bağımsız politika izleyen İsveç, artık askeri bir ittifakın üyesi haline geliyor.
Arzu Çakır
