Berlin’de Türkçe Anadil Eğitimi Krizi Derinleşiyor

Berlin’in Charlottenburg-Wilmersdorf ilçesinde, okullarda Türk Konsolosluğu aracılığıyla yürütülen Türkçe anadil eğitiminin ani bir kararla durdurulması kamuoyunda tartışmaları beraberinde getirdi. Belediye meclisinde yöneltilen bir soru önergesiyle açığa çıkan bu karar, Türk veliler arasında tepkilere yol açarken, yetkili isim Schmidt-Schmelz’in yaptığı kapsamlı açıklama, sürecin arka planına dair önemli ipuçları sundu.

Veli Tepkisi: “Bu Karar Çok Ani Alındı”

Belediye meclis toplantısında konuşan veli Tabanoğlu, Türkçe anadil eğitiminin yaz tatili öncesinde bu kadar ani şekilde sonlandırılmasını eleştirdi. Tabanoğlu, “Dersler zaten sürüyordu. Yaz tatiline kadar beklenebilir, bu süreçte Senato ile iletişime geçilip alternatifler üretilebilirdi” diyerek, uygulamanın aceleci olduğunu ve mağduriyet yarattığını vurguladı.

Schmidt-Schmelz: “Bu Dersler Zaten İzni Olmadan Veriliyordu”

Eğitimden sorumlu belediye meclis üyesi Schmidt-Schmelz, kararın gerekçelerini detaylandırdığı açıklamasında, esas olarak konsolosluk destekli derslerin hukuki temelden yoksun şekilde sürdürülmesine dikkat çekti:

“Konsolosluk derslerinin hâlâ bazı okullarda sürdüğünü tamamen tesadüfen öğrendik. Bunun üzerine hangi okulda, hangi günlerde, ne sıklıkla yapıldığına dair bilgi istedik. Ancak hiçbir yanıt alamadık. Görüşme talebi geldi ama biz önce somut bilgi görmek istedik. Okul alanları, izinsiz kullanılamaz.”

Schmidt-Schmelz ayrıca, konsolosluk destekli eğitimin yasal dayanağını 2020’de pandemiyle birlikte kaybettiğini hatırlattı. Pandemi döneminde tüm üçüncü taraf kullanımlarının sonlandırıldığını, bu kapsamda Türk Konsolosluğu’nun da okul alanlarından çıkarıldığını söyledi. Pandemi sonrası ise belediye ile konsolosluk arasında yeni bir kullanım sözleşmesi imzalanmadığını ve bu nedenle yasal olarak ders verilemeyeceğini açıkladı.

“Bu noktada, eğitim komisyonu 9 Nisan 2025’te oybirliğiyle karar aldı. Konsolosluk derslerinin Paskalya tatili sonrası tamamen durdurulmasına karar verdik. Bu karar hem konsolosluğa hem de okullara bildirildi ve uygulamaya geçildi.”

“Senato Destekli Türkçe Dersleri Devam Ediyor”

Schmidt-Schmelz, Berlin Senatosu’nun yürüttüğü Türkçe anadil derslerinin ise bu karardan etkilenmediğini belirtti. Her yıl okul başında Senato’nun ihtiyaç araştırması yaptığını ve talepler doğrultusunda sertifikalı öğretmenlerin görevlendirildiğini vurguladı:

“Şu an iki okuldan talep geldi. Senato, bu okullara öğretmen atamak için çalışmalarını sürdürüyor. Anadil öğrenimini çok değerli buluyoruz. Bu süreçte çocukların diliyle ve kimliğiyle bağ kurmasını desteklemeye devam edeceğiz.”

Ayrıca, bu uygulamanın sertifikalı, bağımsız öğretmenlerce verilmesinin, çocuklar için daha nitelikli ve eşitlikçi bir çözüm sunduğunu savundu:

“Bağımsız ve yetkin öğretmenlerle verilen bu dersler, çocuklara yönelik gerçek bir saygı göstergesidir. Bu modeli destekliyor ve sürdürüyoruz.”

Turan Torlak: “Bu Yalnızca Bir Dil Değil, Bir Kimlik Meselesidir”

Karara yönelik en dikkat çeken eleştirilerden biri, veli ve aktivist Turan Torlak’tan geldi. 15 Mayıs’ta belediye binası önünde düzenlenen protesto sonrası açıklamalarda bulunan Torlak, yaşananların sadece eğitim değil, kimlik ve aidiyet mücadelesi olduğunu söyledi:

“Söz konusu olan yalnızca bir dil değil, bir var oluş mücadelesidir. Dayanışma, poz vermekle değil, kritik anlarda sahada görünmekle başlar.”

Torlak, konsoloslukta yapılan eşgüdüm toplantılarına katılan kurumların çoğunun sahada yer almadığını belirtirken, UID Berlin ve Atatürkçü Düşünce Derneği Berlin Şubesi’ne özel teşekkür etti. Kurumsal desteğin yetersizliğini eleştirerek şu soruları yöneltti:

“Bu süreçte alınan kararların ne kadarı uygulandı? Devletin temsilcileri yalnızca koordinatör müydü, yoksa destekleyici bir duruş da gösterdiler mi?”

Açıklamasını, “Sessizlik de bir tavırdır” sözleriyle bitiren Torlak, mücadeleye yalnız bırakılmış olmanın yarattığı kırgınlığa dikkat çekti.


Berlin Charlottenburg-Wilmersdorf Belediyesi’nin konsolosluk destekli Türkçe anadil derslerini durdurma kararının ardından, Türk veliler belediye binası önünde toplanarak Türk bayraklarıyla tepkilerini gösterdi.

⸻

Berlin’de anadil eğitimi yalnızca pedagojik değil, kültürel ve siyasal bir mesele olarak büyümeye devam ediyor. Kararın yasal yönü kadar, uygulama süreci ve iletişim eksiklikleri de kamuoyunun sorguladığı başlıklar arasında yer alıyor.