ABD İstihbaratından Çin Teknolojisi Uyarısı

WASHINGTON — 

ABD istihbaratı kurumlarının liderleri Senato İstihbarat Komisyonu’nda düzenlenen oturumda, başta Çin ve TikTok uygulaması olmak üzere yabancı teknolojilerin ulusal güvenliğe oluşturduğu tehditler konusunda senatörlerin sorularını cevapladı.

Senato İstihbarat Komisyonu Başkanı Demokrat Partili Senatör Mark Warner oturumun başında yaptığı konuşmada, “2023’te ulusal güvenlik 1993 ya da 2003’teki gibi değil” diyerek, ABD’nin yalnızca konvansiyonel kapasiteye değil aynı zamanda teknoloji, araştırma-geliştirme ve stratejik yatırım akışı ve arz zincirine de odaklanması gerektiğini söyledi.

Siber araçların hem devlet hem de devlet dışı aktörlere, bilgisayar başından ülkelerin kritik altyapısını ve ekonomileri hedef alma imkanı verdiğini vurgulayan Senatör Warner, Çin Komünist Partisi’ni ve Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping’i hedef aldı.

Demokrat Senatör Warner, “Amerika 20 yıl boyunca terörle mücadeleye odaklanırken, Çin gelişmiş kablosuz iletişim, yarı-iletkenler, kuantum, sentetik biyoloji, yeni nesil enerji, yapay zeka gibi teknolojilerde ABD’yi geçme yarışına girdi” dedi.

“Çin en büyük önceliğimiz”

Oturumda Ulusal İstihbarat Başkanı Avril Haines, CIA Başkanı Bill Burns, FBI Başkanı Christopher Wray, Ulusal Güvenlik Dairesi Başkanı ve ABD Siber Komutası Komutanı General Paul Nakasone soruları yanıtladı.

Ulusal İstihbarat Başkanı Avril Haines, “ABD’ye ekonomik, teknolojik, siyasi ve askeri olarak meydan okuyan Çin en büyük önceliğimiz” dedi.

Aynı zamanda ABD Başkanı Joe Biden’ın istihbarat danışmanı olan Ulusal İstihbarat Başkanı Avril Haines, Çin ve Rusya arasında işbirliğinin derinleştiğine dikkat çekti, “NATO’daki müttefiklerimiz ve bizim aramızda olduğu gibi bir müttefiklik ilişkisi olmasa da her sektörde işbirliğinin arttığını görüyoruz” diye konuştu.

Senato İstihbarat Komisyonu’nun ABD’nin güvenliğine karşı tehditler konusunda yıllık oturumunu düzenlediği sırada yayınlanan istihbarat raporunda, Çin’in ABD’ye meydan okumak amacıyla Rusya ile diplomatik, savunma, ekonomik ve teknoloji işbirliğini sürdüreceği belirtildi.

“Çin hükümeti TikTok’u kullanıcı verilerini kontrol için kullanabilir”

Senato İstihbarat Komisyonu’ndaki oturumda, merkezi Çin’deki ByteDance şirketinin kontrolunda bulunan kısa video paylaşım platformu TikTok’un yasaklanması tartışması da gündeme geldi.

Federal Soruşturma Bürosu (FBI) Başkanı Christopher Wray, Çin’de özel sektör ve kamu sektörünü birbirinden ayıran bir çizginin olmadığını vurgulayarak, Çin hükümetinin TikTok uygulamasını milyonlarca kullanıcıya ilişkin verileri kontrol etmek amacıyla kullanabileceğine dikkat çekti.

FBI Başkanı Wray, Çin hükümetinin bu uygulamayı Tayvan ya da başka konularda Amerikan kamuoyunu bölmek amacıyla kullanabileceği uyarısında bulundu.

Wray, “TikTok, Çin hükümetinin kontrolunda olan bir araç ve bana göre ulusal güvenlik endişesiyim diye bağırıyor” ifadelerini kullandı.

Cumhuriyetçi Senatör Marco Rubio, FBI Başkanı’na, TikTok’un 35 yaş altı kişiler arasında popüler olmasının bu uygulamaya karşı adım atılmamasının sebebi olup olmayabileceğini sordu. FBI Başkanı Wray kendi bakış açısından bunun bir sebep olamayacağını söyledi.

“TikTok muhtemelen dünya üzerindeki en değerli izleme araçlarından biri. Bir başka toplumu etkileme ya da casusluk faaliyeti yürütmek için bunun gibi bir şey yapmaya karar versek, yapabilir miyiz emin değilim. Ama bu uygulamaya kendimiz izin verip bir de yasalarımızla koruyoruz” diyen Cumhuriyetçi Senatör Marco Rubio, TikTok’un ABD’nin daha önce karşı karşıya kalmadığı türden bir ulusal güvenlik tehdidi olduğunu vurguladı.

ABD’de 100 milyon kişinin kullandığı TikTok uygulamasının kullanılması federal kurumlara ait teknolojik cihazlarda yasaklanıyor. TikTok’un yasaklanmasını kolaylaştırabilecek şekilde Ticaret Bakanlığı’na daha fazla yetki veren bir yasa tasarısı da Kongre’ye sunuldu.

“Rusya’nın Ukrayna’daki askeri başarısızlıkları gerilimi arttırabilir”

Oturumda Ukrayna’yı işgal eden Rusya ile NATO arasındaki gerilimin yanısıra, Ukrayna savaşında sahada görünür hale gelen Rusya’nın paralı asker şirketi Wagner da gündeme geldi.

İstihbarat camiasının raporunda Rusya’nın muhtemelen ABD ve NATO ile çatışma istemediği; ancak Ukrayna’daki savaşın böyle bir riski beraberinde getirdiği belirtildi.

Raporda, Rusya’nın Ukrayna’da askeri başarısızlığının Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin’in ülke içindeki durumuna zarar verebileceği ve bu durumun da gerilimin tırmanması ihtimalini arttırdığına da dikkat çekildi.

CIA Başkanı William Burns, Ukrayna’nın Bakhmut kentinde devam eden yoğun çatışmaların Rusya tarafında büyük ölçüde Wagner Grubu tarafından yürütüldüğünü ve paralı askeri grubunun büyük zaiyat verdiğini söyledi.

Burns, Wagner’den kaynaklanan tehdidi çok ciddiye aldıklarını ve karşı koymak için de her çabayı gösterdiklerini belirtti.

COVID-19 kaynağı tartışması

Oturumda dünya genelinde 6,5 milyondan fazla kişinin ölümüne yol açan Corona virüsünün çıkış noktasına ilişkin istihbarat camiasının değerlendirmesi de gündeme geldi.

Cumhuriyetçi Senatör Susan Collins oturumda, Çin’de Corona virüsüyle ilgili ilk uyarıda bulunan Wuhan’daki araştırmacının Çin hükümeti tarafından susturulduğunu hatırlattı.

Pekin’in uluslararası soruşturmayı engellediğini ve bilgi paylaşmaya yanaşmadığını söyleyen Senatör Collins, “Bunlar masum bir ülkenin eylemlerine benzemiyor” dedi.

ABD Ulusal İstihbarat Dairesi Başkanı Avril Haines ise bu konuda istihbarat camiası içinde kesin bir görüş ayrılığı olmadığını söylemekle yetindi.

ABD Enerji Bakanlığı’na bağlı istihbarat birimi geçtiğimiz hafta virüsün Çin’deki araştırma laboratuvarından yanlışlıkla yayılmış olabileceği tezine dikkat çekmiş, FBI Başkanı Wray de bu olasılığın yüksek olduğu kanaatinde olduklarını ifade etmişti.

Begüm Dönmez Ersöz