Türkiye’deki yerel seçim sonuçları Alman siyasetinde nasıl yankı buldu?

BERLİN — 

Türkiye‘deki yerel seçimlerde CHP’nin zaferi ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve AK Parti’nin aldığı yenilgi Alman siyasetinde de yankı buldu.

Yapılan açıklamalarda, seçim sonuçlarının Erdoğan'ın şimdiye kadar aldığı en büyük yenilgi olduğuna ve partisinin ilk kez seçimlerden ikinci olarak çıktığına işaret edildi.

Seçimin hem Erdoğan'ın kendisi hem de muhalefet ve ülke açısından sonuçları olacağı yorumları yapıldı.

2020 yılında kadar Almanya’nın Ankara Büyükelçisi olarak görev yapan Martin Erdmann, VOA Türkçe’ye verdiği demeçte, AK Parti‘nin Türkiye genelinde güç kaybetmesinin kayda değer bir gelişme olduğunu belirtti; ancak bunun Erdoğan döneminin sonu olarak okunmaması gerektiğini söyledi.

“Erdoğan’ın görev süresinin 2028’e kadar olduğunu unutmamak gerek”

Erdmann, "Şu andaki atmosfer, Erdoğan dönemi için geri sayımın başladığı duygusuna neden olabilir. Ancak geçmişe bakarak yapılacak bir değerlendirme, Erdoğan’ın kendisi için kötü görünen durumları yeniden tersine çevirmeyi başardığını ortaya koyuyor. 2023’deki seçimlerde, anketler ve kamuoyu Kılıçdaroğlu’nun kazanmasına kesin gözüyle bakıyordu ama sonunda Erdoğan kazandı. Ayrıca Erdoğan’ın görev süresinin 2028’e kadar olduğunu unutmamak gerekiyor. O yüzden yerel seçim Erdoğan’ın sonu mu sorusunu, daha temkinli cevaplamak gerekiyor" dedi.

Deneyimli diplomat Erdmann, daha önceki seçimlere kıyasla AK Parti’nin geleneksel seçmen kitlelerini yitirmesini sosyoekonomik nedenlere bağladı.

Seçimin en önemli sonuçlarından birinin ekonomik krizden, enflasyondan ve izlenen yanlış ekonomi politikalarından en çok etkilenen orta direğin AK Parti’ye olan desteğini kesmesi olduğunu söyleyen Erdmann, “İnsanların sabrı taşmış durumda, artık AK Parti’nin ekonomiyi düzeltebileceğine inanmıyorlar. Öte yandan Anadolu’da da seçmenin AK Parti’den uzaklaştığını görüyoruz. Bunda, geçen yıl yaşanan ve onbinlerce insanın yaşamını yitirdiği deprem sonrasında verilen sözlerin yerine getirilmemesi de önemli bir pay sahibi oldu" diye konuştu.

“Seçim sonucunu kabullenen açıklaması inandırıcı değil”

Alman medyasında seçimlerle ilgili yapılan yorumlarda, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın sonuçları kabullenen açıklamaları ve tutumu ön plana çıkarılıyor. Eski Büyükelçi Erdmann ise Cumhurbaşkanı’nın Pazar akşamki tavrının kalıcı olmayacağı görüşünde.

"Erdoğan’ın seçim sonucunu kabullenen açıklaması bana pek inandırıcı gelmedi. 2019’daki yerel seçim sonrasında İstanbul seçimin tekrarlanmasına neden olan tavrının doğru olmadığını görmüş ve o yüzden bu kez daha tevazulu bir açıklama yapmış olabilir. Bence en kısa zamanda gündemi değiştirip, yeni seçilen muhalif belediye başkanlarının çalışmalarını engelleyici adımlar atacaktır. Muhtemelen DEM Partisi’nden seçilen belediye başkanlarını görevden alıp, kayyum atayarak yerlerine yeniden kendi adamlarını yerleştirecektir” diyen Martin Erdmann, sonuçta 2019 sonrası yaşananlara yeniden tanık olunacağını öngördü.

“Erdoğan için iktidarını elinde tutmak çok zor olabilir”

Yerel seçimi VOA Türkçe için değerlendiren bir diğer isim ise, Sosyal Demokrat Partili (SPD) Federal Meclis milletvekili Macit Karaahmetoğlu oldu.

CHP’nin aldığı başarılı sonuçlarla Türkiye’deki siyasi tablonun değişebileceğini söyleyen Karaahmetoğlu, "İstanbul, Ankara ve Türkiye'nin diğer birçok bölgesindeki seçmenler, cumhurbaşkanlarına karşı tavır koydu. Erdoğan, bu seçim sonucuyla siyasi sonunun başlangıcı ile karşı karşıya kaldı. Cumhurbaşkanı şimdi kendi saflarından dahil büyük eleştirilerle karşı karşıya kalacak. Bugüne kadar medyanın ve devlet aygıtının büyük bölümünü kontrol eden Erdoğan için iktidarını elinde tutmak çok zor olabilir" dedi.

SPD’li siyasetçi, özellikle Ekrem İmamoğlu’nun İstanbul’u kazanması sonrasında, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın zorlanacağı bir sürecin başladığını savundu.

"Erdoğan her zaman şunu vurgulamıştı; 'İstanbul'u kazanan Türkiye'yi kazanır.' Bugün sadece kişisel hedefi olarak belirlediği İstanbul'u değil, tüm Türkiye'yi ikinci kez kaybetti. Kendi finali olarak nitelendirdiği seçimi kaybetti. En büyük rakibi Ekrem İmamoğlu, Erdoğan'ın siyasi amaçlı bir dava ile kendisini durdurmaya çalışmasına rağmen artık Türkiye'nin yeni güçlü adamı. Öte yandan Cumhurbaşkanı Türkiye'nin en büyük şehirlerinde destek bulamıyor. Kendi saflarında güvenebileceği güçlü bir halefi yok. Ve felaket bir ekonomik durumla karşı karşıya. Halk bu seçimde Erdoğan'ın gidişatından hoşnutsuzluğunu açıkça ifade etti” diyen Karaahmetoğlu, Erdoğan ve AK Parti’nin bu sinyali görmezden gelmesi durumunda, ülke çapında kitlesel gösterilerin patlak vermesinin kaçınılmaz olduğunu öne sürdü

Hristiyan Demokrat Birliği‘nin (CDU) en tanınan siyasetçilerinden Ruprecht Polenz, sosyal medya platformu X‘te yaptığı açıklamada, "Türkiye'deki yerel seçimlerden iki ders çıkarılabilir: Birincisi AKP ve MHP kaybetti. Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde bir iktidar değişikliği mümkün. İkincisi, böyle bir seçim Rusya'da imkansız. Çünkü orada hiç olmadı" şeklinde görüş belirtti.

Federal Tarım Bakanı, Yeşiller Partisi’nden Cem Özdemir de X’teki Almanca açıklamasında, "Muhalefet lideri CHP uyuma odaklandı ve büyükşehirleri kazanıyor. Kürt yanlısı DEM, baskı ve zorlama yönetime rağmen güneydoğuda güçlü kalmaya devam ediyor. Erdoğan şimdiye kadarki yenilgisini kabul ediyor. Türk demokrasisi için güzel bir gün“ dedi.

Özdemir, Ekrem İmamoğlu’nu İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimini yeniden kazandığı için Almanca, Türkçe ve İngilizce olarak kutladı.

Baden Württenberg Eyalet Meclisi Başkanı Türkiye kökenli Muhterem Aras da, X üzerinden yaptığı değerlendirmede, "Demokrasi için bir dönüm noktası, tarihi bir seçim başarısı. Medyada AKP lehine yapılan haksız yayınlara rağmen, CHP ülke çapında en güçlü parti olarak zafer kazandı" ifadesini kullandı.

Almanya Türk Toplumu’nun eski başkanı Kenan Kolat, Facebook üzerinden "Türkiye'ye demokrasi gelecek demokrasi. Adalet gelecek adalet. Her şey daha güzel olacak. Seçmenler çok önemli bir ders verdi Erdoğan yönetimine. İnsanlara yukardan bakan, kibir yenildi, halk kazandı. Yeşil kazandı, rant kaybetti. Sevgi kazandı, nefret kaybetti. Ayrıştıran zihniyet kaybetti, birleştiren, ortaklaştıran akıl kazandı. AKP kaybetti, CHP kazandı" şeklinde bir açıklama yaptı.

Cem Dalaman