Osman Kavala Vaclav Havel İnsan Hakları Ödülü’ne aday gösterildi

Avrupa ve ötesinde insan haklarının savunulmasına yönelik sivil toplum eylemlerini ödüllendiren Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi (AKPM) Vaclav Havel İnsan Hakları Ödülü'nün seçici paneli, halen cezaevinde tutuklu bulunan işadamı Osman Kavala’yı 2023 Vaclav Havel ödülüne aday gösterdi.

Ödülün kazananı, AKPM’nin 9 Ekim'de Strazburg'da yapılacak Sonbahar genel kurul toplantısının açılışında açıklanacak.

İnsan hakları dünyasından bağımsız isimlerden oluşan ve başkanlığını Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi (AKPM) Başkanı Tiny Kox'un yaptığı panel, Ukrayna, Polonya ve Türkiye’den 3 ismi belirledi.

Prag’da toplanan Panel, halen tutuklu bulunan işadamı Osman Kavala, Polonyalı insan hakları avukatı ve kadın hakları savunucusu Justyna Wydrzynska ve Ukraynalı tanınmış insan hakları savunucusu Yevgeniy Zakharov’u aday gösterdi.

AKPM Başkanı Kox, bazen hayatları pahasına temel özgürlükleri ve insan haklarını korumak ve geliştirmek konusunda kararlı davranan tüm insan hakları savunucularına saygılarını sunduğunu belirterek, “Bugün, cesaretleri, kararlılıkları ve güçleriyle bize özgürlüğe giden yolu gösteren kadın ve erkekleri kutlamak her zamankinden daha büyük önem taşıyor. Onların mücadelesi hepimiz için bir örnektir ve Vaclav Havel İnsan Hakları Ödülü'nün on yıl önceki kuruluşundan bu yana onların eylemlerini desteklemesinden mutluyum” dedi.

Seçim gerekçesinde, Gezi Parkı protestolarıyla bağlantısı olduğu iddiasıyla Ekim 2017'de tutuklanan Osman Kavala’nın, hayırsever ve sivil bir aktivist olduğuna vurgu yapıldı. Kavala’nın, 1990'ların başından bu yana çok sayıda sivil toplum örgütüne destek verdiği, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin 2019 yılında, “tutukluluğunun Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ni ihlal ettiğine ve derhal serbest bırakılmasına” karar vermesine rağmen, 2017'den bu yana hala tutuklu olduğu vurgulandı.

Adaylık duyurusunda, “Osman Kavala, Nisan 2022'de ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı. Temmuz 2022'de AİHM Büyük Dairesi, Türkiye'nin Kavala'yı serbest bırakmayarak Sözleşme kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmediğini doğruladı ve kendisine karşı itiraz edilen tedbirlerin onu susturmayı ve diğer insan hakları savunucularını caydırmayı amaçladığına karar verdi” ifadelerine de yer verildi.

Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, AİHM kararlarını uygulamayan Türkiye hakkında ‘ihlal prosedürü’ başlatmıştı. Komite, sonbahar dosyasında, Kavala davasıyla ilgili bir gelişme olmazsa, prosedür gereği Türkiye aleyhinde yaptırım kararı almaya hazırlanıyor.

Diğer iki adayın seçilme gerekçeleri ise şu ifadelerle açıklandı:

Justyna Wydrzynska : Polonyalı bir insan hakları avukatı ve kadın hakları savunucusu Justyna Wydrzynska, aynı zamanda dışlanmış ve savunmasız grupların haklarını da savunmaktadır. Kendisi, 2006 yılından bu yana Polonya'nın kısıtlayıcı kürtaj yasalarına karşı kampanya yürüten aktivist bir kolektif olan Abortion Dream Team'in kurucusudur. Kolektif, kürtaj bakımının nasıl sağlanacağı konusunda eğitim ve danışmanlık sunmaktadır. Aday, yalnızca işini yaptığı için kovuşturmaya maruz kaldı ve bir kadının istenmeyen hamileliğini sonlandırmasına yardım ettiği için toplum hizmeti cezasına çarptırıldı.

Yevgeniy Zakharov : Ukrayna'da tanınmış bir insan hakları savunucusu. Düşünce mahkumlarına yönelik baskılara ilişkin bilgileri belgelediği ve dağıttığı Ukrayna'da ve diğer eski Sovyet cumhuriyetlerinde 50 yılı aşkın süredir aktif olarak insan haklarını savunuyor. Ukrayna Helsinki İnsan Hakları Birliği'nin kurucusu ve Kharkiv İnsan Hakları Koruma Grubu'nun (KHPG) yöneticisi. Aday, siyasi mahkumlar ve diğer insan hakları ihlali mağdurları için adalete ve tazminatlara yardımcı oluyor. 2022'de savaş suçlarına ilişkin kanıtları toplayan, doğrulayan ve saklayan Putin Mahkemesi adında bir STK koalisyonu da kurdu.

Panelin seçimini açıklayan AKPM Başkanı Kox, bazen hayatları pahasına temel özgürlükleri ve insan haklarını korumak ve geliştirmek konusunda kararlı davranan tüm insan hakları savunucularına saygılarını sundu. Kox, “Bugün, cesaretleri, kararlılıkları ve güçleriyle bize özgürlüğe giden yolu gösteren kadın ve erkekleri kutlamak her zamankinden daha büyük önem taşıyor. Onların mücadelesi hepimiz için bir örnektir ve Vaclav Havel İnsan Hakları Ödülü'nün on yıl önceki kuruluşundan bu yana onların eylemlerini kutlamasından mutluyum.”

Ödül 10 yıldır veriliyor

AKPM’nin 2023 Vaclav Havel Ödülü’nün kazananı, AKPM’nin 9 Ekim'de Strazburg'da yapılacak Sonbahar genel kurul toplantısının açılışında açıklanacak.

Vaclav Havel İnsan Hakları Ödülü her yıl AKPM tarafından, Vaclav Havel Kütüphanesi ve Charta 77 Vakfı ortaklığıyla veriliyor. Toplamda kazanan adaya, 60 bin Euro para ödülüyle birlikte, bir kupa ve bir diploma sunuluyor.

Ödül, 10 yıl önce kuruluşundan bu yana, Vladimir Kara-Murza (2022), Maria Kalesnikava (2021), Loujain Alhathloul (2020), İlham Tohti ve İnsan Hakları Gençlik Girişimi (2019), Oyub Titiev (2018), Murat Arslan (2017), Nadia Murad (2016), Ludmilla Alexeeva (2015), Anar Mammadli (2014) ve Ales Bialiatski’ye (2013) layık görüldü.

Arzu Çakır