Bir Mezarlık, Bir Arşiv: Osmanlı’nın Berlin’de Bıraktığı Sessiz Tanıklar
Medya.Berlin
Berlin’deki Şehitlik Camii Avlusunda Yatan Tarihi İsimler
Berlin’in Neukölln semtinde yer alan ve Almanya’daki en önemli Türk-İslam merkezlerinden biri olan Şehitlik Camii, yalnızca ibadet yeri değil, aynı zamanda tarihe tanıklık eden bir mekân olma özelliği taşıyor. Caminin avlusunda bulunan mezarlıkta, Osmanlı Devleti’nin Prusya’ya gönderdiği elçilerden İttihat ve Terakki dönemine kadar pek çok önemli isim ebedi istirahatgahında yatıyor.
Mezarlıkta yatan en dikkat çekici isimlerden biri Giritli Ali Aziz Efendi. Osmanlı’nın Prusya nezdindeki ilk daimî elçisi olan Aziz Efendi, 1798 yılında Berlin’de vefat etti ve buraya defnedildi. Yanı başında, 1804’te hayatını kaybeden Osmanlı maslahatgüzarı Mehmet Esad Efendi yer alıyor. Mezarlıkta ayrıca Osmanlı büyükelçiliğinde katip olarak görev yapan Rahmi Efendi, Harbiye öğrencisi Rasim Efendi, Osmanlı vatandaşı Aziz Ağa ve cami imamı Hafız Şükrü Efendi gibi isimler de bulunuyor.
İlgili Video
Bir başka önemli isim ise Dr. Bahattin Şakir. İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin önde gelen isimlerinden biri olan Şakir Bey, 1922 yılında Berlin’de Ermeni suikastçılar tarafından öldürüldü. Aynı suikast dizisinin bir diğer mağduru, eski Trabzon valisi Cemal Azmi Bey de aynı yıl aynı şehirde hayatını kaybetti ve bu mezarlığa defnedildi.
Türkistan’ın bağımsızlığı için mücadele eden siyasi lider Mustafa Çokay da 1941 yılında Berlin’de vefat etmiş ve Şehitlik Mezarlığı’na defnedilmiş bir diğer isim. Ayrıca, Tunus’un özgürlüğü için çalışan ve 1920’de Berlin’de hayatını kaybeden Muhammed Bach Hamba da uzun yıllar bu mezarlıkta yatmış, ancak mezarı 1968 yılında Tunus’a nakledilmiştir.
ilgili Haber
I. Dünya Savaşı sırasında Berlin’e tedavi için getirilen ancak hayatını kaybeden Osmanlı askerlerinin de burada yatıyor olması, bu mezarlığın neden “Şehitlik” adını aldığını açıkça gösteriyor. Bugün bu alan, hem tarihî bir hafıza mekanı hem de Osmanlı-Alman ilişkilerinin ve diaspora tarihinin sembolik bir parçası olarak önemini koruyor.
İlgili Haber
Ramazan Bayramı Arefesinde Bir ilk Yaşandı
