Almanya’da Tanınmış Vatansız Sayısı 2024’te 28.800’e Geriledi

Vatansız Sayısında Hafif Düşüş

Almanya’da 2024 yılı sonunda 28.800 kişi vatansız olarak kaydedildi. Bu sayı, 2023 yılına göre 700 kişilik bir azalmayı ifade ediyor.

Vatansızlık, Birleşmiş Milletler’in 1954 tarihli sözleşmesine göre hiçbir devletin bireyi kendi vatandaşı olarak tanımaması durumunda ortaya çıkıyor. Bu durum ülkede genellikle oturum izni ya da iltica süreçlerinde tespit ediliyor.

2005–2013 döneminde 13.000–14.000 bandında seyreden vatansız sayısı, 2014 sonrası artan göç hareketleriyle yükselmiş ve 2023 sonunda 29.500 kişi ile en yüksek seviyesine ulaşmıştı.

Almanya’da Doğan Vatansızların Oranı Yükseliyor

2024 itibarıyla vatansız kişilerin:

• 4.900’ü Almanya’da,
• 23.900’ü yurtdışında doğdu.

Böylece Almanya’da doğan vatansızların oranı %17,1 seviyesine çıktı. Bu oran 2018’de %15,2 idi ve yıllar içinde düzenli bir artış gösteriyor.

Toplam grubun %57’si erkek, %24’ü ise 18 yaş altındaki çocuk ve gençlerden oluşuyor.

Vatansızların Neredeyse Yarısı Suriye Doğumlu

Almanya’da resmî vatansız olarak kayıtlı kişilerin doğum ülkeleri şu şekilde dağılıyor:

• %47 Suriye,
• %17 Almanya,
• %7 Lübnan,
• %4 İsrail,
• %2 Libya,
• geri kalanı diğer ülkeler ve doğum yeri bilinmeyenler.

Bu dağılım, vatansızlık statüsünün özellikle çatışma ve belge kaybının yaygın olduğu bölgelerle bağlantılı olduğunu gösteriyor.

Vatandaşlığa Alınan Vatansız Sayısı Hızla Artıyor

Vatansızlık, kişinin vatandaşlığa kabul edilmesiyle sona erebiliyor. Almanya’da son yıllarda vatanaşlığa geçişlerde belirgin bir artış yaşandı.

2020’de yalnızca 800 kişi vatandaşlığa alınırken, 2024’te bu sayı 4.100 kişiye yükseldi. Bu güçlü artış, toplam vatansız sayısındaki düşüşü etkileyen önemli faktörlerden biri olarak değerlendiriliyor.

Vatandaşlığı Belirsiz Kişi Sayısı 92.900

Kişinin bir ülke vatandaşı olduğu kesinleşmediğinde ve aynı zamanda vatansızlık da doğrulanamadığında, bireyler “vatandaşlığı belirsiz” statüsünde yer alıyor.

2024 yılı sonunda Almanya’da bu statüde 92.900 kişi bulunuyor. Rakam 2023’e göre hafif bir düşüş gösterdi (94.200). 2013’ten 2022’ye kadar ise sürekli bir artış söz konusuydu.

Bu grubun:

• %35’i Almanya doğumlu,
• %58’i erkek,
• %41’i 18 yaş altı.

Bu oran çocuk ve gençler arasında vatandaşlık belirsizliğinin daha yüksek olduğunu ortaya koyuyor.

Vatandaşlık Hakkı: İnsan Haklarının Temel Unsuru

İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin 15. maddesi herkesin bir vatandaşlığa sahip olma hakkını ve keyfi vatandaşlık kaybına karşı korunmayı güvence altına alır.

Vatansızlık çoğu zaman:

• kayıt dışı doğumlar,
• kayıp ya da eksik belgeler,
• etnik köken, din ya da cinsiyete yönelik ayrımcı yasalar
  nedeniyle ortaya çıkıyor.

Yöntem ve Hukuki Çerçeve

Almanya’da vatansızlığın resmî tespiti, kişinin kimliğinin tüm yönleriyle netleştirilmesine bağlı. Ülke genelinde merkezî bir vatansızlık tespit prosedürü bulunmuyor; değerlendirmeler yerel yabancılar birimleri tarafından yürütülüyor.

“Vatandaşlığı belirsiz” ise hukuken tanımlı bir statü değil; yalnızca incelemenin tamamlanmadığını gösteren idari bir ifade.

Her iki statü de ebeveynden çocuğa geçebiliyor. Almanya’da doğan bir çocuğun Alman vatandaşlığına geçebilmesi için ebeveynlerden en az birinin 5 yıldır ülkede yaşıyor olması ve süresiz oturum hakkına sahip bulunması gerekiyor.