Türkiye 2023’te yüzde 4,5 büyüdü: “Büyüme kompozisyonu enflasyon hedefleri ile uyumlu değil”

İSTANBUL — 

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), geçen yılın son çeyreğinde gerçekleşen yüzde 4’lük artışla ile Türkiye ekonomisinin 2023’te yüzde 4,5 büyüdüğünü açıkladı.

2020’deki Covid-19 pandemisi nedeniyle sadece yüzde 1,8 büyüyen ekonomi, 2021’de yüzde 11, 2022’de ise yüzde 5,6 büyüme oranlarına ulaşmıştı.

Türkiye’nin son 10 yıllık büyüme ortalaması ise yüzde 4,1 olarak kayıtlara geçmiş oldu.

Bakan Şimşek: “Kişi başına milli gelir bir önceki yıla göre 2 bin 450 dolar artarak 13 bin 110 dolara yükseldi”

Bu sabaha karşı Brezilya’nın Sao Paolo kentinde ABD Hazine Bakanı Jannet Yellen’la görüşen Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, bakanlığın resmi sitesinden yaptığı değerlendirmede büyüme kompozisyonun dezenflasyon sürecine katkı sağlayacağını söyledi.

Bakan Şimşek sosyal medya hesabından, “Büyüme 2023’te Orta Vadeli Program’ın (OVP) üzerinde yüzde 4,5 gerçekleşirken, milli gelirimiz 1,1 trilyon doları aştı. Kişi başına milli gelir ise bir önceki yıla göre 2 bin 450 dolar artarak 13 bin 110 dolara yükseldi. Programımız doğrultusunda büyümede yılın üçüncü çeyreğinde başlayan dengelenme, son çeyrekte de devam etti. Yılın ilk yarısında 8,8 puan olan iç talebin büyümeye katkısı, yılın ikinci yarısında 6,6 puana geriledi. Net dış talebin negatif katkısı ise 4,9 puandan 1,6 puana düştü” diye yazdı.

Büyümenin yaklaşık üçte birinin Türkiye’nin üretim kapasitesini arttıran makine ve teçhizat yatırımlarından geldiğini belirten Hazine ve Maliye Bakanı, kalıcı refah artışı için fiyat istikrarını sağlamanın yanı sıra yüksek katma değerli üretime ve verimlilik artışına odaklanan yapısal reformların süreceği mesajını verdi.

Ekonomist Atabay: “Merkez Bankası’nın yüzde 36 hedefi ulaşılamaz hale geldi”

Bakan Şimşek verilerin Türkiye’nin enflasyonla mücadelesine uygun olduğunu söylese de ekonomistler aynı görüşü paylaşmıyor.

VOA Türkçe’nin konuştuğu ekonomist Güldem Atabay, “Büyüme patikası enflasyonu düşürme hedefimizle uyumlu değil. Ocak ayında TÜİK’in açıkladığı aylık enflasyon yüzde 6,7 idi. Şubat ayında artışın sürmesi bekleniyor. TL’deki değer kaybı da sürüyor. Seçim öncesi bir ivmelenme görülüyor. Geçtiğimiz çeyrekteki büyüme rakamlarını da buna ilave ederseniz Merkez Bankası’nın yüzde 36 hedefinin iyice ulaşılamaz hale geldiği ortaya çıkıyor. Herkesin konuştuğu seçimden sonra gelecek ‘acı reçetenin’ hedefi ise enflasyonu düşürmek değil kamu harcamalarını disipline etmek amacını taşıyor. Harcamalarda bir rasyonalizasyon göreceğimize ilişkin bir işaret yok. Bilakis, vergilerdeki artışla enflasyona yeni bir ivme verilmiş olacak. Ben enflasyonun yüzde 70’in üzerine çıkacağını tahmin ediyorum” değerlendirmesinde bulundu.

Büyümeye en büyük katkı bankacılık ve sigorta sektöründen gelirken küçülen tek sektör tarım oldu

TÜİK’in veri setinde Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’yı (GSYH) oluşturan iktisadi faaliyet kollarına bakıldığında geçtiğimiz yıl en yüksek artış yüzde 9 ile bankacılık, finans ve sigorta alanında görüldü.

İnşaat sektörü yüzde 7,8, hizmetler yüzde 6,4, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 3,8, gayrimenkul faaliyetleri yüzde 2,7, bilgi ve iletişim faaliyetleri yüzde 1,3, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri yüzde 1,2 artış gösterdi.

Ekonominin iki ana damarından sanayi yüzde 0,8 oranında büyürken, tarım yüzde 0,2 küçüldü.

Türk-İş bugün gıda enflasyonunun yüzde 77,20 ile son beş yılın zirvesinde olduğunu açıkladı.

Atabay: “Gıda fiyatlarının düşme ihtimali yok”

Ekonomist Güldem Atabay, TÜİK’in tarım verisiyle Türk-İş gıda fiyatları enflasyonu verisi birlikte okunduğunda, gıda fiyatlarının kaçınılmaz olarak yükseleceğine dikkat çekiyor. Atabay, şunları söylüyor:

“Tarımda mevsimsel olarak bir daralma mümkün olabilir. Daha önce de baz etkisiyle düşüşler oldu. Ama maalesef düşmek bir yana, sürekli artan bir gıda fiyatları enflasyonumuz var. Tarım sektöründe üretimin teşvik edildiğinden söz etmek mümkün değil. Bir kısım teşvikler verimlilik amacı gütmüyor. Ramazan yaklaşırken et fiyatlarındaki hareketlenmeye de dikkatinizi çekerim. Çiftçi borcunun da 700 milyar TL’ye dayandığını hatırlarsak gıda fiyatlarının düşme ihtimali yok.”

Ekonomi büyüyor ama Türkiye’de en büyük sorun hala ekonomi
İpsos Kamuoyu Araştırmaları’nın 25 Şubat’ta yayınladığı “Ekonomi Dosyası” adlı raporda, Türkiye’nin en büyük sorunu olarak ekonomi görülüyor.

Araştırmaya katılanların yüzde 84’ü en büyük sorun olarak ekonomiyi görürken, katılımcıların yüzde 63’ü, enflasyonun açıklananın üzerinde olduğu kanaatini taşıyor.

Araştırmaya göre, enflasyondan en çok endişe duyulan ülkeler sıralamasında Türkiye, Arjantin’in (yüzde 68) ardından yüzde 56 ile ikinci sırada geliyor.