Erdoğan Rusya-Ukrayna barış zirvesine evsahipliği önerdi, Zelenski İsviçre’deki zirveye Rusya’nın davet edilmeyeceğini söyledi

İSTANBUL — 

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Ukrayna Cumhurbaşkanı Başkanı Volodomir Zelenski Cuma akşamı Dolmabahçe Sarayı’ndaki Cumhurbaşkanlığı Ofisi’nde görüştü.

Yaklaşık bir buçuk saat süren görüşmede Ukrayna-Rusya savaşının nasıl sona erdirilebileceği, Karadeniz’deki seyr-ü sefer güvenliğinin sağlanması ve iki ülke arasındaki savunma işbirliğinin güçlendirilmesi ve ticaretin arttırılması konuları masaya yatırıldı.

Görüşmenin ardından düzenlenen basın toplantısında barış zirvesi konusunda iki ülke arasındaki görüş farklılığının giderilemediği gözlendi.

Erdoğan: “Rusya’nın da dahil olacağı Barış Zirvesi’ne evsahipliği yapmaya hazırız”

Cumhurbaşkanı Erdoğan konuşmasında, “Maalesef savaşın başta Ukrayna olmak üzere bölgesel ve küresel plandaki menfi yansımaları giderek artıyor. Barışın tesisi için Mart 2022’de İstanbul'da kurduğumuz müzakere masasının yanından geçebilecek nitelikte bir diplomatik adım atılmadı. Başından beri savaşın müzakereler temelinde sonlandırılması için elimizden gelen katkıyı verdik, veriyoruz” dedi.

Erdoğan sözlerini, “Rusya’nın da dahil olacağı Barış Zirvesi’ne evsahipliği yapmaya hazırız. Taraflar arasında bir mutabakat sağlanması için bir niyet ortaya koyulduğu taktirde daha önce olduğu gibi elimizden gelen desteği vermeye hazırız” diye sürdürdü.

Türkiye’nin Ukrayna’nın adil barışa ulaşması için çaba göstermeye devam edeceğini de belirten Erdoğan, ülkesinin Ukrayna’nın Avrupa ve Atlantik kurumları ile bütünleşmesi hedefine tam destek verdiğini de vurguladı.

Zelenski: “Zirve İsviçre’de düzenlenecek, Rus tarafının temsilcilerini orada görmüyoruz”

Ancak Ukrayna lideri, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ortaya attığı ve Türkiye’de Rusya’nın katılacağı bir barış zirvesi” konusunun gündemlerinde olmadığı mesajını vermekten geri durmadı.

Zelenski, “Cumhurbaşkanı'na vatandaşlarımızın Rus esaretinden kurtulmasına desteğinden dolayı teşekkür ettim. Türkiye sayesinde ciddi insani sonuçlar elde ettik. Bundan sonraki çabaları bekliyoruz. Kırım Tatarları başta olmak üzere ilgili listeyi ilettim. Bunlar işgal altındaki topraklarda hapishanelerde bulunuyor. Ben liderler düzeyindeki küresel zirve hazırlıkları ile ilgili Sayın Cumhurbaşkanı’na bilgi verdim. Söz konusu zirve İsviçre’de düzenlenecek” dedi.

Türkiye’nin barış zirvesinde rolü olması gerektiğini dile getiren konuk cumhurbaşkanı, “Rus tarafının temsilcilerini orada görmüyoruz. Herkesi bloke eden, herkesi öldüren insanları orada nasıl görelim? Ukrayna için adil barış istiyoruz. Öncelikle ilgili ülkeler plan geliştirecek. Sonradan Rusya’dan barışa hazır olan temsilciler dahil edilebilir” ifadelerini kullandı.

Ukrayna Cumhurbaşkanı ana hedeflerinin ülkesinin güvenliğini güçlendirmek ve hem Ukraynalılar için hem de Karadeniz bölgesi için bir an önce adil bir barış getirmek olduğunu belirtti.

Zelenski iki ülkenin savunma alanında işbirliği konularında adımlar attığını vurguladı. Türkiye ile ikinci korvet (firkateynden küçük savaş gemisi) alımı anlaşması yapıldığına dikkat çeken Ukrayna lideri, ortak silah ve mühimmat üretimi çalışmalarının sürdüğünü de dile getirdi.

Ukrayna’daki liman sayısını arttırmak istediğini ve Nikolayev bölgesinde liman şehri çalışmalarının hızlandığını belirten Zelenski, ticaretteki sorunları çözmek için de Ukrayna tarafının hazır olduğunu vurguladı.

“İşgalin tanınması ve egemenlik konuları ile ateşkes meselesini birbirinden ayırma zamanı geldi”

Basın toplantısının soru cevap kısmında Türk ve Ukraynalı gazetecilere birer soru hakkı verildi.

Ukraynalı bir gazeteci, 2014 yılında Rusya’nın Kırım’ı ilhak etmesini hatırlatarak, Cuma günü Washington’da ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’la görüşen Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Antalya Diplomasi Forumu’nun kapanış konuşmasındaki “Artık ateşkese yönelik belli bir diyaloğun başlatılması zamanı geldi. Bu, işgalin tanınması anlamına gelmiyor. İşgalin tanınması ve egemenlik konuları ile ateşkes meselesini birbirinden ayırmanın zamanı geldiğine inanıyoruz” şeklindeki ifadesinin ne anlama geldiğini sordu.

Cumhurbaşkanı bu soruya “Ben de özellikle burada Rus askerlerinin Ukrayna tarafında bulunması, o tarafa bulunurken böyle bir garanti olur olmaz, bütün bunların hepsi barışı savunan bir Türkiye olarak bu savımızda, bu tezimizde Rusya'nın da Türkiye'nin duruşuna ister istemez saygı duyacağına inanıyoruz. Zaten bu olmadığı zaman böyle bir barışı temin edebilmek, bunu sağlayabilmek mümkün olmayacaktır” şeklinde yanıt verdi.

“Türk müteahhitleri Ukrayna’nın yeniden imarı için hazır” mesajı

Cumhurbaşkanı Erdoğan ise Ukrayna-Rusya Savaşı’nda gıda güvenliği, esir takası ve seyrüsefer garantisinin en temel üç unsur olduğu görüşünde.

Barış zirvesi ve talepleri konusunda Rusya’yı ikna etme ümidi taşıdığını söyleyen Cumhurbaşkanı tüm taraflara adım atma çağrısında bulundu.

Erdoğan Ukrayna’nın yeniden imarı konusuyla Türkiye’nin çok yakından ilgilendiğini de not düştü.

Zelenski: “Ukrayna ve Türkiye hem birbirlerini hem de tüm bölgemizi güçlendiriyor”

Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan bugüne kadar olduğu gibi bugünden sonra da Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne sahip çıkmaya devam etmesini isteyen Ukrayna lideri ise sosyal medyadan yaptığı paylaşımda işbirliğinin sürdüğüne dikkat çekti.

Zelenski, “Türk savunma sanayi temsilcileriyle biraraya geldim. Görüştüğümüz her şeyi hayata geçirmek için hızla hareket etmeye hazırız. Görüşmelerden çok memnunum ve sonuçların güçlü olacağından eminim” dedi.

“Yeniden yapılanma da dahil olmak üzere ekonomik işbirliğine ilişkin tüm meseleleri hızla çözmeye ve halklarımız için gerekli ikili anlaşmaları ilerletmeye hazırız. Bugün Ukrayna ve Türkiye, ticareti kolaylaştırmak ve işletmelerin önündeki engelleri kaldırmak üzere bir anlaşma imzaladı” diyen Zelenski, “Savunma bakanlıkları düzeyinde de birkaç önemli belge imzalandı. Ukrayna ve Türkiye hem birbirlerini hem de tüm bölgemizi güçlendiriyor” ifadelerini kullandı.

Görüşmelerde Türkiye ve Birleşmiş Milletler’in arabuluculuğunda daha önce varılan ancak Rusya’nın süresinin uzatılmasına yanaşmadığı Karadeniz tahıl anlaşması da gündemdeydi.

Ankara bu anlaşmanın yeniden canlandırılması için bastırdı; ancak Rusya gıda ve yakıt ihracatı konusundaki taleplerinin görmezden gelindiği gerekçesiyle anlaşmanın süresinin uzatılmasına karşı çıkmıştı.

Rusya ile enerji alanında ilişkileri bulunan Türkiye Ukrayna ile savunma sektöründe işbirliğini de sürdürüyor.

Reuters haber ajansı geçtiğimiz ayki özel haberinde, ABD’nin Rusya ile iş yapan mali şirketlere yaptırım uygulama tehdidinin Türkiye ve Rusya arasındaki ticareti etkilediğini; bu durumun ithalat ve ihracatta ödemeleri yavaşlattığını yazmıştı.