ABD Ticaret Bakanı Gina Raimondo, Amerikalı şirketlerin, dünyanın ikinci büyük ekonomisinde iş yapmayı riskli hale getiren para cezaları, baskınlar ve diğer eylemlere işaret ederek Çin'in yatırım yapılmayacak bir ülke haline gelmesinden şikayetçi olduklarını söyledi.
Çin seyahatini sürdüren ABD Ticaret Bakanı, beraberindeki heyetle Pekin'den Şanghay'a giderken gazetecilerin sorularını yanıtladı. Raimondo, Amerikan firmalarının Çin'e nasıl baktığına dair karamsar bir tablo çizdi.
"Amerikan iş dünyasından, Çin'in çok riskli hale gelmesi nedeniyle ‘yatırım yapılmaz’ olduğunu giderek daha fazla duyuyorum" diyen Raimondo, Amerikan firmalarının yeni zorluklarla karşı karşıya olduğunu söyledi. Bakan Raimondo, bu zorlukları "hiçbir açıklama yapılmadan verilen fahiş para cezaları, karşı casusluk yasasında belirsiz olan ve ABD toplumu üzerinde şok dalgaları yaratan revizyonlar, işyerlerine yapılan baskınlar" olarak niteledi.
Ürünleri bu yılın başlarında Pekin tarafından kısıtlanan Amerikan çip üreticisi Micron’a karşı Çin’in bu eylemlerine hiçbir gerekçe göstermediğini hatırlatan Raimondo, ihracat kontrolleri konusunda ABD ile herhangi bir karşılaştırma yapmayıysa reddetti. ABD Ticaret Bakanı, "Sınırlı bir yasal süreç vardı ve bu yüzden konuyu gündeme getirdim" dedi.
Washington'daki Çin büyükelçiliği konuyla ilgili yorum talebine yanıt vermedi.
Ticaret bakanı, iki süper güç arasındaki sürtüşmenin kontrolden çıkabileceği endişelerinin sürdüğü bir dönemde, özellikle ekonomi ve savunma alanlarında iletişimi güçlendirmek amacıyla Çin'i ziyaret eden son Biden yönetimi yetkilisi oldu.
Raimondo, ABD'nin Çin'le bağlarını kesmek istemediğinin altını çizdi ve "Tüm yumurtalarımızı aynı sepete koyamayız" diye ekledi.
Uluslararası kaynak bulma ve üretim operasyonlarının yapılandırılması da dahil uluslararası ticari işlemlerde onlarca yıllık uzmanlığa sahip olan Buchalter hukuk firmasının ortağı John Ramig, Raimondo'nun açıklamalarından önce pek çok işletmenin Çin'de genişlemeyi düşünmediğini söyledi.
Ramig, "Çin'e yatırım yapmak isteyen tek bir müşterim yok. Bir tek bir müşteri bile. Herkes ya Çin'deki işletmelerini satmayı düşünüyor ya da Çin'den ürün tedarik ediyorsa bunu yapmak için alternatif bir yer arıyor. Bu durum, beş yıl öncesinden bile çok farklı" diye konuştu.
Günün erken saatlerinde Raimondo, Büyük Halk Salonu'ndaki toplantıda Çin Başbakanı Li Qiang'a, "Tüm insanlık için doğru olanı yapacak iki küresel güç olarak sizinle çalışmak istediğimiz iklim değişikliği, yapay zeka, fentanil krizi gibi küresel endişe yaratan başka alanlar da var" dedi.
Şirketler birkaç yıldır iki ülke arasındaki güç mücadelesinin merkezinde yer alıyor. Çin ABD'yi, ihracat kontrolleri yoluyla Çin'in gelişmiş yarıiletkenlere erişimini engelleme çabaları dolayısıyla eleştiriyor. ABD ise ulusal güvenliğini savunmak için bu ticari engellerin gerekli olduğunu söylüyor.
Raimondo, Çin'in son eylemleriyle ilgili olarak "Bütün bunlar belirsizlik ve öngörülemezlik yaratıyor" dedi ve konuşmasını "Dolayısıyla işletmeler başka fırsatlar arıyor, başka ülkeler arıyor, gidecek başka yerler arıyor" diye sürdürdü.
İş dünyasına yönelik hem eski hem de yeni kısıtlamalara değinen Raimondo, "Bunların toplamı Çin'in yatırım yapmak için fazla riskli olduğunu hissettiriyor" dedi.
Yorumların Çinli yetkilileri kızdırabileceği dile getiriliyor. JP Morgan geçen yıl bir araştırma notunda Çinli internet şirketlerini "yatırım yapılmaz" olarak nitelendirdi; bu sıfat hisse senedi fiyatlarında keskin bir düşüşü tetikledi ancak daha sonra bu terimin yanlışlıkla kullanıldığını açıkladı.
Raimondo, Boeing, Intel veya Micron'a ilişkin herhangi bir taahhüt almadığını söyledi. Raimondo, "Beklentilerimiz konusunda oldukça kararlıydım. Sanırım sesimi duyurdum. Bir önlem alıp almadıklarını görmemiz lazım" dedi.
"ABD'nin Çin ile doğrudan uçuşları daha da arttıracağını umuyorum"
Çin Kültür ve Turizm Bakanı Hu Heping, bugün yaptığı açıklamada, Pekin'in ABD'nin Çin ile doğrudan uçuşları daha da arttırmasını ve Çin vatandaşlarına yönelik vize başvurularını kolaylaştırmasını umduğunu söyledi.
Bakan Hu Heping bu açıklamayı, ABD Ticaret Bakanı Gina Raimondo ile görüşmesi sırasında yaptı.
Hu, Çin'in Amerikalı yetkililerin, turistlerin karşılıklı ziyaretleri için daha iyi koşullar yaratmak amacıyla, ABD'ye belirgin bir neden olmaksızın seyahat eden Çin vatandaşları ve grupları üzerinde denetim yapmayı bırakacağından umutlu olduğunu söyledi.
Bakan Hu, iki ülke arasında turizm alanındaki işbirliğini daha da canlandırmak ve geliştirmek için her iki tarafın da 2024 yılının ilk yarısında Çin'de turizm konusunda üst düzey diyalog geliştirme konusunda mutabakata vardığını da sözlerine ekledi.
VOA TÜRKÇE
