Türkiye, 32 Yıllık Antlaşmayı Durdurdu: Artık Silah Bilgisi Vermeyecek!

Türkiye, 1990'da imzalanan Avrupa'da Konvansiyonel Silahlı Kuvvetler Hakkında Antlaşma'yı durdurduğunu duyurdu. Bu antlaşmanın uygulanmasının durdurulmasıyla birlikte, Türkiye artık konvansiyonel silahlarla ilgili diğer ülkelere üretim ve detaylı bilgi vermeme hakkını elde etti.

Bu karar, Türkiye'nin savunma sanayisindeki önemli ilerlemesini ve kendi silahlarını üreten ve ihraç eden bir ülke konumuna yükselmesini vurguluyor. Bundan sonra, hangi silahın ne amaçla, hangi özelliklerle ve kaç adet üretildiğine dair bilgiler gizli devlet sırrı olarak kalacak. Bu hamle, Türkiye'nin uluslararası alanda daha özerk ve stratejik bir konuma yükseldiğini gösteriyor ve eski "hesap veren ülke" modelinden ayrıldığını işaret ediyor.
Karar, 5 Nisan 2024 tarihli Resmi Gazete'de yayınlandı.

Dışişleri Bakanlığı Kasım ayında Rusya’nın 2023’te AKKA’dan ayrılmasının anlaşmayı fiilen uygulanamaz hale getirdiğini paylaşmıştı.

Resmi Gazete’de bugün yayınlanan Cumhurbaşkanı kararıyla, Avrupa Konvansiyonel Kuvvetler Antlaşması'nın (AKKA) 8 Nisan 2024 itibariyle uygulanmasının durdurulacağı duyuruldu.

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Öncü Keçeli, Türkiye'nin antlaşmanın uygulanmasını durdurma kararına ilişkin bugün bir açıklama yaptı.

Rusya'nın, AKKA'dan 7 Kasım 2023 itibarıyla çekildiğini anımsatan Keçeli, bunun sonucunda, Antlaşma’nın anlamlı bir şekilde uygulanmasına devam edilmesi imkanının kalmadığı belirtildi.

Sözcü Keçeli, "Bu çerçevede, AKKA’ya taraf NATO Müttefiklerimizle birlikte antlaşmayı ihtiyaç duyulan bir süre boyunca askıya almaya karar vermiştik" hatırlatmasında bulundu.

"AKKA'ya taraf NATO müttefiklerinin antlaşmayı uygulamayı askıya alma kararlarının yürürlüğe gireceği tarihi, her müttefiğin kendi ulusal mevzuatları çerçevesinde belirlediğine" dikkat çeken Keçeli, "Halihazırda AKKA’ya taraf müttefiklerin büyük çoğunluğunca askıya alma kararı yürürlüğe girdi. AKKA’yı uygulamayı askıya alma kararımızın 8 Nisan 2024 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmesine yönelik iç hukuki süreç tamamlandı ve bu konudaki Cumhurbaşkanlığı kararı 5 Nisan 2024 tarihli Resmi Gazetede yayınlandı" ifadelerini kullandı.

AKKA, taraflara askeri azaltımlarda teşvik ve denetleme getiriyordu

Paris’te 1990’da imzalanan ve 1992’de Türkiye’nin de resmen dahil olduğu Avrupa Konvansiyonel Kuvvetler Antlaşması, NATO ve Varşova Paktı arasında imzalanan çerçeve anlaşma oldu.

Antlaşma konvansiyonel silahların ticareti ve bilgi paylaşımı konusunda tarafları bağlayıcı işbirliğini sağlıyordu.

Soğuk savaş sonrasında yürürlüğe giren anlaşma, taraflara askeri azaltımlarda teşvik ve denetleme getiriyordu.

Antlaşma 19 Kasım 1990'da 22 devlet tarafından imzalandı. O dönem NATO üyesi olan 16 ülke arasında ABD, Almanya, Belçika, Birleşik Krallık, Danimarka, Fransa, Hollanda, İspanya, İtalya, İzlanda, Kanada, Lüksemburg, Norveç, Portekiz, Türkiye ve Yunanistan vardı. O dönem Varşova Paktı üyesi olan altı devlet içinde Bulgaristan, Çekoslovakya, Macaristan, Polonya, Romanya ve Sovyetler Birliği yer aldı.

Güvenlik ve istihbarat başlıklarında düzenlenen antlaşmanın ek protokolleri ve devletlerin tabi olacakları usulleri belirledi. Konvansiyonel bazı silahlara sınırlamalar getirdi.

2007’den itibaren en aktif dönemini yaşayan anlaşma, Rusya’nın Ukrayna’ya karşı başlattığı savaş ve NATO’yu genişlemek istemekle suçlaması üzerine artan bölgesel istikrarsızlıkla gölgede kaldı.

Rusya, 7 Kasım 2023’de AKKA’dan çekilme kararını resmen hayata geçirdi.

Dışişleri Bakanlığı Kasım 2023’te Rusya’nın çekilmesi ardından, “Rusya Federasyonu’nun Avrupa’da Konvansiyonel Kuvvetler Antlaşması’ndan çekilme kararını üzüntüyle karşılıyoruz. AKKA’nın mihenk taşlarından birini teşkil ettiği Avrupa güvenlik mimarisinde bilhassa 2007’den itibaren giderek artan bir aşınma müşahede edilmekteydi. Rusya’nın AKKA’dan çekilme kararının 7 Kasım 2023’de yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, diğer taraf devletlerce Antlaşma’nın anlamlı bir şekilde uygulanması maalesef fiilen imkansız hale gelmiştir” açıklamasında bulundu.

Açıklamada ayrıca, “Ülkemiz, bu koşullar altında, NATO müttefiki diğer AKKA taraf devletleriyle birlikte Antlaşma’nın uygulamasını gerek duyulacak bir süre için askıya almak durumunda kalmıştır” denildi ve kararın geri alınabilirliği vurgulandı.