NATO, Şiddetin Ortasında Batı Balkanlara Daha Fazla Birlik Göndermeyi Düşünüyor

NATO genel sekreteri Pazartesi günü yaptığı açıklamada, şiddetin arttığı ve Rusya'nın müdahalesine ilişkin uyarıların arttığı bir dönemde ittifakın Kosova ve Bosna'ya NATO barış güçlerinin kalıcı olarak gönderilmesini gözden geçirdiğini söyledi.

Bosnalı Sırp liderlerin federasyondan ayrılma yönündeki söylemlerini artırdığı Bosna-Hersek'te NATO'dan Jens Stoltenberg, NATO müttefiklerinin "Bosna-Hersek'in egemenliğini ve toprak bütünlüğünü güçlü bir şekilde desteklediğini" söyledi.

Stoltenberg Saraybosna'da yaptığı konuşmada, "Ayrılıkçı ve bölücü söylemin yanı sıra Rusya dahil kötü niyetli dış müdahalelerden endişe duyuyoruz." dedi.

Stoltenberg Pazartesi günü ilerleyen saatlerde Kosova'da durdu; burada 24 Eylül'de Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic ile bağları olduğu iddia edilen Kosovalı Sırp siyasetçi Milan Radojcic liderliğindeki düzinelerce ağır silahlı adam Banjska'da Kosova polisine saldırarak bir polis memurunu öldürdü ve devlet güvenlik güçleriyle çatışmaya girdi. Sırp Ortodoks manastırının arazisinde saatlerce süren silahlı çatışma.

Saldırganlar komşu Sırbistan'a kaçmadan önce Radojcic'in silahlı adamlarından üçü öldürüldü. Burada ABD ulusal güvenlik yetkilileri, Kosova'nın Sırp nüfusun yoğunlukta olduğu kuzey sınırı boyunca "benzeri görülmemiş" ama kısa bir Sırp askeri yığınakını izlediklerini söylediler. Sınır boyunca topçu, tank ve mekanize piyade birliklerinden oluşan Sırp askeri varlığı ABD'nin uyarıları sonrasında dağıldı.

Stoltenberg, Eylül sonundaki çatışmalara 1000 barış gücü daha konuşlandırarak yanıt veren NATO müttefiklerinin şiddeti “ciddi” bulduğunu ve bölgeye daha fazla devriye eklediğini söyledi.

Stoltenberg, Kosova Cumhurbaşkanı Vjosa ile Priştine'de düzenlediği ortak basın toplantısında, "Bu durumun kontrolden çıkıp Kosova'da veya daha geniş bölgede yeni şiddet içeren çatışmalar yaratmamasını sağlamak için şimdi daha kalıcı bir artış yapıp yapmamamız gerektiğini gözden geçiriyoruz." dedi. Osmani, ulusal liderlerle yaptığı görüşmeleri takip etti.

Priştine'deki yetkililer Banjska saldırısını düzenlemekle Belgrad'daki mevkidaşlarını suçlarken, Belgrad'daki yetkililer bunu reddediyor ve Kosova hükümetinden hoşnutsuz yerel Sırpların tepkisi olarak gösteriyor.

Göz Rusya'da

Stoltenberg'in Bosna ve Kosova ziyareti, Rusya'nın Bosna'daki Sırp liderleri ve Sırbistan'ın Kosova'nın bağımsızlığını reddetmesini, etnik gerilimlerin hâlâ yaygın olduğu bir bölgede düşmanlıkları alevlendirmek için kullanabileceği yönündeki korkuların arttığı bir dönemde gerçekleşti.

Stoltenberg, "Bu kesinlikle kabul edilemez şiddetten sorumlu olanların hesap vermesini bekliyoruz" dedi. "Sonuçlarının olması önemli çünkü bu tür şiddetin bir daha yaşanmamasını sağlamak için elimizden geleni yapmalıyız."

Eylül ayındaki silahlı çatışma, Mayıs ayında, Kosova Başbakanı Albin Kurti'nin Kosovalı Sırplar tarafından boykot edilen bir yerel seçim sonrasında Arnavut belediye başkanlarını belediye binalarına yerleştirme yönündeki hareketini protesto eden Sırp çetesi tarafından 93 NATO barış gücünün yaralandığı bir başka şiddetli çatışmanın ardından geldi.

Kosova, Yugoslavya'nın dağılmasının ardından bağımsızlık savaşı verdiği 2008 yılında Sırbistan'dan ayrılmıştı. Sırbistan'ın 1998-99'da Kosova'ya yönelik baskısı, NATO'nun bombalama kampanyası ve Sırbistan'ı bölge üzerindeki kontrolden vazgeçmeye zorlayan BM kararı sonrasında sona erdi.

Stoltenberg, "NATO'nun Avrupa'nın bu bölgesinde 1990'lardan bu yana bir geçmişi var ve bu nedenle bu bölgede, Kosova'da ve aynı zamanda Bosna'da istikrara ve barışa çok fazla yatırım yaptık" dedi. "Bu bölgenin güvenliğine gerçekten yatırım yapıyoruz çünkü bu bölgedeki bu insanların güvenliği, bu bölgedeki istikrar bizim güvenliğimiz için önemli."

Kosova ve Sırbistan'dan liderler, ikisi arasındaki ilişkileri normalleştirmeyi amaçlayan AB aracılığıyla bir diyalog yürütüyorlar. Ancak diyalog, iki taraf arasındaki karşıt talepler nedeniyle büyük ölçüde durdu.

Stoltenberg her iki tarafı da diyaloğa yeniden odaklanmaya çağırdı.

"Bölgedeki istikrar, tüm tarafların şiddet yerine diplomasiyi seçmesine ve mevcut taahhütleri yerine getirmesine bağlıdır" dedi.

Stoltenberg'in bölge gezisine Kuzey Makedonya'yı da dahil etmesi planlanıyor.

• Garentina Kraja