Baltık ve Ukrayna Diplomatları, Rusya Dışişleri Bakanının Varlığı Nedeniyle AGİT Görüşmelerini Boykot Edecek

Üç Baltık ülkesinin ve Ukrayna'nın dışişleri bakanları Salı günü yaptıkları açıklamada, Rusya dışişleri bakanının katılımına itiraz etmek amacıyla Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'nın Kuzey Makedonya'da bu hafta yapılacak toplantısını boykot edeceklerini söylediler.

Estonya, Letonya ve Litvanya'nın üst düzey diplomatları ortak bir bildiri yayınlayarak Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un "kişisel katılımına olanak sağlayan karardan derin üzüntü duyduklarını" belirtti.

"Bu, Rusya'ya yalnızca bir propaganda fırsatı daha sağlayacak" dediler.

Lavrov Pazartesi günü yaptığı açıklamada, Rusya'nın Şubat 2022'de Ukrayna'yı işgal etmeye başlamasından bu yana NATO üyesi bir ülkeye nadir ziyaret anlamına gelecek olan AGİT dışişleri bakanları toplantısı için Kuzey Makedonya'nın başkenti Üsküp'e gitmeyi planladığını söyledi. Ayrıca NATO'yu da ziyaret etti. Rusya'ya uçuş yasağı bulunmayan üye Türkiye. Eylül ayında Birleşmiş Milletler Genel Kuruluna katılmak üzere New York'taydı.

Ukrayna ayrıca, Lavrov'un katılımı nedeniyle toplantıyı boykot edeceğini açıklamış ve dışişleri bakanlığı Rusya'yı "uzlaşma kuralını kötüye kullanarak AGİT'i zorlamak ve baltalamakla" suçlayan bir bildiri yayınlamıştı.

Açıklamada, Estonya'nın 2024 yılında örgütün başkanlığına adaylığının engellenmesine atıfta bulunularak, "Rusya Federasyonu, şantaja ve açık tehditlere başvurarak, temel konulardaki fikir birliğini sistematik olarak engelledi" denildi.

Rusya dışişleri bakan yardımcısı Alexander Grushko Salı günü gazetecilere verdiği demeçte, Baltık ülkelerinin toplantıyı boykot etme kararının "her iki durumda da AGİT'in geleceği açısından hiçbir şey ifade etmediğini" söyledi.

Grushko, toplantıda Rus heyetinin "AGİT'in kökenlerine, orijinal ilkelerine ve orijinal amacına dönmesi konusunda ısrar edeceğini" söyledi.

"Aslında Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı deniyor ama şu anda ne güvenlik ne de işbirliği var. AGİT en azından bir rol oynamak istiyorsa, yaratıldığı işe geri dönmelidir. Eğer bu gerçekleşirse, AGİT en azından bir rol oynamak istiyorsa, o zaman yaratıldığı işe geri dönmelidir. olmazsa katılımcı devletler arasında rağbet görmeyecektir" dedi. Ukrayna'nın da toplantıyı boykot edeceği yönündeki açıklaması hakkında yorum yapmadı.

'Yüz yüze samimi bir görüşmeden kaçınmaya çalışıyorum'

Lavrov, Moskova'nın yakın müttefiki Belarus dışında, Ukrayna'daki savaşın başlamasından bu yana hiçbir Avrupa ülkesini ziyaret etmedi.

Mart 2022'de, Avrupa Birliği üyelerinin Moskova'ya yönelik yaptırımların bir parçası olarak Rus uçaklarının göklerinden çıkmasını yasaklamasının ardından Lavrov'un BM konferansı için Cenevre'ye uçması yasaklandı. Lavrov, oturumda yaptığı video konuşmasında bu hareketi "çirkin" olarak kınadı ve "AB ülkeleri, acil uluslararası sorunlara siyasi çözümlerin belirlenmesine yardımcı olmak için tasarlanmış samimi bir yüz yüze diyalogdan veya doğrudan temaslardan kaçınmaya çalışıyor" diye suçladı.

57 ülkeden oluşan AGİT, Soğuk Savaş sırasında Doğu ile Batı arasındaki gerilimi gidermeye yardımcı olmak amacıyla kuruldu. Kuzey Makedonya örgütün dönem başkanlığını yürütüyor ve dışişleri bakanı Lavrov'u Perşembe günü başlayacak iki günlük toplantıya davet etti.

Baltık dışişleri bakanları yaptıkları açıklamada, "Geçtiğimiz iki yıl boyunca, AGİT katılımcısı bir devletin bir diğerini nasıl aktif ve acımasızca yok etmeye çalıştığına tanık olduk." dediler. "Çok açık olalım: Rusya'nın egemen ve barışçıl komşusu Ukrayna'ya yönelik saldırganlık savaşı ve zulmü uluslararası hukuku açıkça ihlal ediyor."

Ayrıca, Rusya'nın Ukrayna'da AGİT varlığını engellemesini ve Estonya'nın 2024 yılında örgüt başkanlığını engellemesini gerekçe göstererek Rusya'yı "AGİT içinde engelleyici davranışlarda bulunmakla" suçladılar. Lavrov'un Üsküp toplantısına katılması, "saldırgan Rusya'nın haklı bir üye olarak meşrulaştırılması riskini taşıyor" Özgür uluslardan oluşan topluluğumuzun yararına, Rusya'nın işlediği korkunç suçları önemsizleştiriyoruz" diye eklediler.

'Saldırganı lanetledik'

Brüksel'deki NATO karargâhında gazetecilere konuşan Kuzey Makedonya dışişleri bakanı Bujar Osmani, Lavrov'la Üsküp'te buluşacağına inandığını söyledi.

Osmani, "Lavrov bir bakıma Üsküp'e gelmiyor. Lavrov, tıpkı birkaç ay önce New York'ta BM'ye gittiği gibi AGİT'e geliyor." dedi. "Onunla Kuzey Makedonya dışişleri bakanı olarak değil, AGİT'in görevdeki başkanı olarak görüşeceğim."

Lavrov'a ne söyleyeceği sorulduğunda Osmani, "Rusya Federasyonu'nun, 50 yıl önce gönüllü olarak taahhüt ettiğimiz AGİT ilkelerinin taahhütlerini ihlal ettiğini düşünüyorum."

Şunları ekledi: "Başkanlığımız boyunca saldırganı kınadık. Ayrıca AGİT'i, Rusya Federasyonu'nun Ukrayna'da yaptıklarının siyasi ve hukuki olarak hesap vereceği bir platform haline getirdik ve bunu yapmaya devam edeceğiz. Ve bu Sayın Lavrov'a da bunu anlatacağım."